Próchnica zębów to najpowszechniejsza choroba jamy ustnej. Nieleczona może prowadzić do uszkodzenia tkanek i dolegliwości bólowych. Warto skonsultować ze stomatologiem już pierwsze symptomy, aby jak najszybciej rozpocząć skuteczne i bezbolesne leczenie. Jak rozpoznać rodzaj próchnicy i jak się przed nią chronić?

Przyczyny rozwoju próchnicy

Próchnica to choroba zakaźna transmisyjna wywoływana przez specyficzne gatunki bakterii. Drobnoustroje licznie zasiedlają zalegającą na zębach płytkę nazębną i biorą udział w metabolizmie cukrów pochodzących ze spożywanych pokarmów – rozkładają je wytwarzając kwasy (przede wszystkim mlekowy). Powoduje to obniżenie poziomu pH w jamie ustnej, a zakwaszone środowisko sprzyja demineralizacji szkliwa i powstawaniu próchnicy. Ten proces ma miejsce jednak jedynie wtedy, kiedy resztki pokarmu wystarczająco długo zalegają w jamie ustnej.

Etapy rozwoju próchnicy

Pierwszą oznaką próchnicy jest zwykle mała matowa biała plamka, która z czasem zaczyna ciemnieć. Na tym etapie leczenie jest proste i nieinwazyjne – stomatolog odbudowuje szkliwo za pomocą żelu likwidującego bakterie lub zabiegu fluoryzacji. Większość pacjentów trafia jednak do gabinetu dentysty później, gdy na zębie wyraźnie widać zmianę i powstał już ubytek. W takim przypadku, aby usunąć stan chorobowy, lekarz musi wykonać borowanie i wypełnianie. Trzecie stadium choroby objawia się silnymi dolegliwościami bólowymi. Jeśli próchnica zaatakowała miazgę, konieczne jest leczenie kanałowe – po zakończonej kuracji ząb staje się martwy, jednak warto pamiętać, że nie oznacza to, że jest on już na stałe odporny na bakterie.

Rodzaje próchnicy

Istnieje wiele rodzajów próchnicy. Można określić typ dolegliwości biorąc pod uwagę przebieg choroby czy obraz kliniczny.

Ze względu na przebieg choroby można wyróżnić:

• próchnicę ostrą (wilgotną) – najczęściej cierpią z jej powodu osoby młode, u których w zębach nie doszło jeszcze do pełnej mineralizacji szkliwa, a kanaliki zębinowe są znacznie szersze niż u starszych; choroba ma szybki przebieg, jasny kolor i konsystencję mazi,
• próchnicę przewlekłą – zwykle dotyka osoby starsze, dolegliwość wolno się rozwija, a plamki przybierają ciemny odcień,
• próchnicę zatrzymaną – czyli zmiany w zębie, których rozwój został zatrzymany, np. dzięki zabiegowi higienizacji.

Ze względu na obraz kliniczny można wyróżnić:

• próchnicę wtórną – choroba rozwija się w zębach z wypełnionym ubytkiem, w którym doszło do rozszczelnienia,
• próchnicę nietypową – dotyka zęby martwe lub leczone kanałowo, z powodu braku miazgi nie występują procesy obronne,
• próchnicę ukrytą – rozwija się pod szkliwem co czyni ją niewidoczną, można ją wykryć jedynie wykonując zdjęcie radiologiczne,
• próchnicę kwitnącą – choroba pojawia się nagle i atakuje kilka zębów jednocześnie, często powstaje w nietypowych miejscach np. na gładkich powierzchniach,
• próchnicę butelkową – rozwija się na przednich zębach u niemowląt i małych dzieci,
• próchnicę okrężną – dotyka szyjkową część zęba lub okolice korzenia,
• próchnicę korzenia – często cierpią na nią pacjenci z odsłoniętymi szyjkami zębowymi, choroba w początkowej fazie atakuje cement korzeniowy.

Leczenie próchnicy

Próchnicę w początkowej fazie będzie można usunąć dzięki zabiegowi remineralizacji. Po dokładnym oczyszczeniu zęba dentysta nakłada na zmianę specjalną pastę ze związkami fluoru. W przypadku bardziej zaawansowanej fazy choroby, kiedy pojawił się już ubytek, konieczne będzie plombowanie. Oczyszczoną zmianę wypełnia się najczęściej za pomocą kompozytów, które ciężko odróżnić od naturalnej struktury zęba.

 

Każdy rodzaj próchnicy należy leczyć. Warto skonsultować się z doświadczonym stomatologiem, który pomoże dobrać najbardziej odpowiednią metodę leczenia. Często decydując się na wizytę na początku wystąpienia dolegliwości, kiedy choroba jeszcze nie jest rozwinięta, można uniknąć poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.